آسمان آبی
ابعاد تنش دو کشور بر سر آب روندی رو به افزایش را طی کرده و میکند
برای بررسی این امر باید به چند بعد توجه شود. نخست. آنکه فلات تبت در نزاع‌های آینده بر سر منابع آبی دو کشور نقشی بسیار استراتژیک خواهد داشت. این منطقه در شمال شرق هیمالیا از دهه ۱۹۵۰ میلادی ضمیمه خاک چین شده است. تبت سرزمینی مقدس برای بوداییان است. سیاست هند برای عدم شناسایی چین واحد و همچنین سیاست پکن مبنی بر به رسمیت نشناختن آروناچال پرادش و جامو و کشمیر به‌مثابه بخشی از هند، بستر لازم را برای افزایش تنش‌ها در مورد مالکیت آبی میان دو کشور فراهم کرده است. دوم. اینکه در واقع نیازهای دو کشور به آب روز به روز افزایش می باید .یعنی برخی از بلند‌ترین کوه‌های جهان و بزرگترین یخچال‌های جهان نیز در تبت قرار دارند و پس از قطب جنوب و قطب شمال، بزرگ ترین یخچال‌های جهان را دارد و برخی آن را «قطب سوم» نیز می‌نامند بخشی از بزرگترین و مهم‌ترین رودخانه‌های آسیا از تبت سرچشمه می‌گیرند و این منطقه مرتفع و کوهستانی را «قلب آب آسیا» نیز لقب داده‌اند و عملا آب بخش عمده‌ای از آسیای شرقی و جنوب شرقی بین دو کشور بزرگ هند و چین را تامین میکند. اما با تغییرات اقلیمی از آن‌جا که بزرگترین رودخانه‌های هند ، دو کشور بزرگ و در حال توسعه، به یخچال‌ها و منابع آبی زیر زمینی تبت وابسته است، هرگونه تغییر عمده در اندازه یخچال‌ها میتواند در سرنوشت آب و میزان آب برای این کشورها نیز تاثیر گذار باشد. در واقع از این منظر کم آبی برای دو کشور پرجمعیت در حالی است که از با در نظر گرفتن جمعیت‌های میلیاردی چین و هند و همچنین کشورهای اطراف مانند بنگلادش، می‌توان گفت بخش زیادی از منابع آبی حدود دو و نیم میلیارد نفر به تبت و حوزه‌هایی که از آن آب می‌گیرند وابسته است. در واقع چین و هند برای توسعه به منابع آبی تبت وابسته هستند و از یک سو چین که یک چهارم آن را صحرا تشکیل می‌دهد، به شدت با مساله تامین آب رو به روست. بخش زیادی از رودخانه‌های چین آلوده هستند. در این شرایط به نظر میرسد چین قرار است دو نیروگاه تأمین برق انرژی خود را از آبهای رود برهما پوترا تأمین کنند و بخشی از این آب نیز برای راکتورهای هسته‌ای استفاده کند. به علاوه مساله اصلی برای چین انتقال آب از فلات تبت در غرب چین به مراکز صنعتی و شهرهای بزرگ در شمال و شرق کشور است و در سالهای گذشته چینی ها در حال ساختن سدی بر روی رودخانه «برهما پوتر» بوده که می تواند بر میزان آب این رودخانه در بخش هندی آن تاثیر بگذارد. در این حال اگر این امر مد نظر بیشتری قرار گیرد بر سهم کشورهای پایین دست چون هند تاثیر منفی می گذارد. از سوی دیگر نیز باید توجه داشت که بیش از 300 میلیون نفر از جمعیت هند با کمبود منابع آب مواجه هستند. در حالی که هند 20 درصد از جمعیت جهان را به خود اختصاص داده است تنها به 4 درصد از منابع آب شیرین جهان دسترسی دارد و بیم آن می رود که با تداوم رشد جمعیت، هند با بحران آب مواجه شود. بنابراین وابستگی هند به این مخزن آبی طبیعی که اکنون در حال کوچک‌تر شدن است، میتواند تاثیرات مهمی در روابط آینده دو کشور و شکل دادن به نزاع‌ها و اختلافات منطقه‌ای بر سر آب داشته باشد و هند نیز در تلاش است که سهم بیشتری از منابع آب حوزه تبت را به خود اختصاص دهد.
سوم. از نگاه دهلی نو حال احداث سد روی رود برهما پوترا ورود آب به هند و بنگلادش را با مشکلات جدی مواجه میکند. رود براهماپوترا یکی از بزرگترین رودهایی است که حدود 35 درصد آب هندوستان را تأمین میکند و علاوه بر مقدس بودن زمین‌های کشاورزی را نیز سیراب می‌نماید بعد از عبور از چین وارد هند میشود. در این بین در سالهای گذشته هندی ها معتقدند چين با استفاده از اهرم هاي خود در هند از آب در واقع به عنوان یک اهرم جدید در روابط چین و هند بهره برده است. در این بین پس از پیشنهاد منموهان سینگ، نخست وزیر سال 2013، مبنی بر اینکه دو کشور وارد یک معاهده آب و یا ایجاد یک نهاد بین دولتی برای تعریف حقوق و مسئولیت های مشترک در رودخانه های مشترک می شوند، چین عملا توجهی به هند نکرده و از نگاه دهلی نو پکن در حال بهره گیری از آب به یک سلاح سیاسی است. در این رویکرد عدم توجه پکن به داده های هیدرولوژیکی (مربوط به سیل و جریان رودخانه بالادست برای پیش بینی و هشدار سیل) ر حالی است که داده ها را در سال های گذشته عرضه می کرد. در بعد دیگری به نظر میرسد اقدام چینی در واقع نقض دو موافقت نامه های دو طرفه سال 2013 و یک توافق نامه 2014 در وضعیتی است که هند برای همسایگان پایینش (پاکستان و بنگلادش) فراهم می کند.
چهارم. از نگاه چین حدود 11 سد که این کشور در مسیر رودهای منتهی به هند احداث کرده برای دریافت سهم آب خود این کشور است و مشکلی برای هند به وجود نمی‌آورد و از سال 2014 سدهایی بر روی رود براهماپوترا هرگز آب این رود را به طور کامل نبسته است و عملا هند طبق قوانین بین المللی هم نمی‌تواند به چین اعتراض کند زیرا در این زمینه هیچ قراردادی با چین ندارد.
پنجم آنکه سه کشور پاکستان، هند و چین بر سر حاکمیت منطقه جامو و کشمیر ادعا دارند. شمال شرقی منطقه، تحت کنترل چین است و در تقسیمات کشوری چین بخشی از منطقه خود مختار «سینکیانگ» به شمار میرود. شمال غرب و نوار غربی منطقه در کنترل پاکستان است و به «کشمیر آزاد» معروف است. کشور هند نیز جنوب و مرکز این منطقه را در کنترل خود دارد و در تقسیمات کشوری این کشور با عنوان «جامو و کشمیر» شناخته میشود. مناطقی که تحت کنترل این کشورها از نظر راهبردی اهمیت بسزایی برای آنان دارد. در این میان از یک سو کشور پاکستان از زمان استقلال از هند همواره ملاحظات گستردهای در مورد منابع آب ایندوس داشته است و از تهدید قحطی، گرسنگی و بحرانهایی که از کمبود آب ناشی میشوند نگران بوده است. در این حال سخنان ناناندرا مودی نخست وزیر هند که قبلا گفته بود که «خون و آب نمیتوانند همزمان جاری شوند» و به این ترتیب کشور پاکستان را به قطع جریان آبهایی که از مناطق کشمیر هند عبور میکنند تهدید کرد در شرایطی است که زندگی بیش از 40 میلیون نفر از جمعیت پاکستان به صورت مستقیم از جریان همین آبهایی کشمیر متاثر است. در این بین اگر هند تصمیم بگیرد برای مجازات همسایه ها از سلاح آب استفاده کند، آن گاه چین به عنوان متحد پاکستان، ( قبلا چین هشدار داد در صورتی که هند به قرارداد سند طاس عمل نکند و حق آب پاکستان را ندهد این کشور نیز مسیر رودهایی که به هند منتهی میشود را مسدود خواهد کرد) که توافقی در مدیریت منابع آبی با کشورهای همسایه ندارد، می تواند هند را تهدید کند.در این میان تهدید منابع بالادستی آب در هند توسط چینی ها، می تواند فاجعه ای برای تولیدکنندگان محصولات زراعی در هند ایجاد کند.
آنچه مشخص است چین روی رود برهما پوترا 11 سد احداث کرده و میتواند بدون فشارهای بین المللی این سدها را ببندد و هند را از 36 درصد آبهای خود محروم کند و حل و فصل مناقشه مرزی دو کشور را بسیار دشوار کند.
#بحران #چین #آّب #صلح #تبت #اختلاف
#farzadbonesh #Frbonesh
#فرزادبونش #بونش #farzadbonesh #Frbonesh #daesh
#فرزاد_رمضانی_بونش
#هند #چشم_انداز #امنیت #امريكا
#افغانستان.
http://www.frbonesh.com/post/244
