در حال نزدیک شدن به پایان دور دوم ریاستجمهوری باراک اوباما، رئیسجمهور آمریکا هستیم؛ وضعیتی که در ادبیات سیاسی از آن به «اردک لنگ» یاد میشود، اما وضعیت خاورمیانه نهتنها بهتر نشده بلکه در شرایط بسیار التهابآور قرار دارد
بسیاری سیاست اوباما در خاورمیانه را علت این التهاب نام میبرند و برخی دیگر رویکرد آمریکا در خاورمیانه را نتیجه این التهابات میدانند.
جیمز والش، کارشناس مسائل امنیت بینالملل و استاد ام.آی.تی آمریکا در این باره میگوید: من فکر میکنم دولت اوباما سیاست محتاطانهای را در خاورمیانه دنبال کرده است. در عین حال باید عنوان کرد که هیچ مشکلی با استفاده از زور و کاربرد نظامی حل نمیشود و گاهی مواقع استفاده از زور مسأله را بدتر خواهد کرد نه بهتر.
استاد برنامه مطالعات امنیت دانشگاه ام.آی.تی، به سقوط رژیمهای دیکتاتوری به عنوان منشا این تنشها اشاره میکند و میافزاید: ریشههای التهاب و تنش در خاورمیانه ساقط کردن رژیمهای بد است. ساقط کردن این رژیمها بسیار آسانتر از جایگزین کردن نظامهای سیاسی مؤثر و ممانعت از هرج و مرج است. تصور من بر این است که دولت آمریکا طی چند سال اخیر تلاش کرده بر اهداف خودش تمرکز داشته باشد، برای نمونه کاخ سفید در تلاش بوده تا از گسترش تروریسم داعش جلوگیری کرده و بر کشورهای منطقه فشار وارد کند تا به مسئولیتشان عمل کنند و اجماع داخلی سیاسی داشته باشند.
جیمز والش در ادامه به مشکلات دولت آمریکا در تعیین حدود و ثغور آزادی عمل همپیمانانش نیز اشاره میکند و میگوید: عربستان سعودی و ترکیه دو متحد آمریکا در منطقه هستند که این روزها فعال شدهاند. آنها فلسفه و منافع خاص خودشان را دارند و منافع آنها در منطقه با آمریکا یکی نیست و آمریکا براحتی نمیتواند از آنها بخواهد در خاورمیانه آن چیزی را انجام دهند که واشنگتن به دنبال آن است.
استاد ام.آی.تی تصریح میکند: نکته مهمی که باید در مورد استراتژی خاورمیانهای آمریکا عنوان کرد این است که این کشور نمیتواند تمامی خواستههای کشورهای منطقه برآورده کند و هر کاری آنها خواستند انجام دهد، اما به طور قطع سیاست دولت اوباما سبب شد تا در به سوی اقدامات دیگر بازیگران همپیمان در خاورمیانه باز شود. اما نکته مهم این است که کشورهایی که از سیاست دولت آمریکا استفاده کرده و وارد عمل شدند نتوانستند مشکل را حل کنند و وضعیت بدتر شد. به نظر من دخالت عربستان در یمن یکی از این نمونههاست. خلاصه این که آمریکا توانایی ورود به تمامی مشکلات منطقه خاورمیانه را ندارد، اما در عین حال هر کس و کشوری در منطقه دست به هراقدامی که میزند مسئول اقدامات خود است.
این متخصص مسائل امنیت بینالمللی در پایان به اهمیت خاورمیانه برای آمریکا هم اشاره میکند و میگوید: اما در کل باید عنوان کنم منطقه خاورمیانه برای آمریکا مهم است. تروریسم، جنگ، آوارگان، نزاع فلسطینی و اسرائیلی و دیگر مسائل توجه آمریکا را همواره با خود داشته است. این منطقه هرگز آرام نخواهد شد تا اهمیتش را برای ایالت متحده از دست بدهد.جام جم