از برنامههای تلافیجویانه واشنگتن و ابوظبی تا دلارهای ریاض
بررسی حوادث خشونتآمیز در جریان تظاهرات مردمی عراق نشان میدهد که آمریکا و امارات و عربستان با روشهای مختلف در پشتپرده این اتفاقات هستند.
روزنامه الاخبار لبنان در گزارشی با بیان این مطلب نوشت : روز گذشته در بسیاری از استانهای عراق٬ مردم در پی خواسته خود مبنی بر استعفای دولت عادل عبدالمهدی مجددا به تظاهرات پرداختند. لازم به ذکر است که هدف این تظاهراتها با فراخوان تعدادی از طرفهای ذیربط در ادامه مسیری که از ابتدای ماه جاری آغاز شده٬ ایجاد یک کودتای سیاسی در کشور است. درباره این موضوع که تظاهراتهای اخیر عراق٬ توسط طرفهای مذکور٬ برنامهریزی شده هیچ تردیدی وجود ندارد و در این چارچوب اطلاعات و دادههای زیادی از ایالات متحده به سمت عربستان و امارات و از آن به سلیمانیه در کردستان عراق میرسد.
در این خصوص ، اتفاقات عراق و گزینههای موجود در برابر آن مورد بررسی قرار گرفت٬ به ویژه اینکه دیروز یک درگیری خشونتآمیز در استانهای جنوبی رخ داد.
از زمان انتخاب عادل عبدالمهدی به نخستوزیری عراق و اقدام وی به تشکیل دولت در این کشور٬ تلاشها برای ایجاد یک زمینه مناسب با هدف سرنگونی دولت وی آغاز شد. از همان ابتدا شیوه کار برخی رسانهها در این زمینه به این ترتیب بوده که تصویر دولت را به گونهای به نمایش بگذارند که پیش از شروع به کار شکست خورده و مسئولیت همه بحرانهای کشور از جمله فساد و خدماترسانی ضعیف بر عهده دولت است. اما در اصل٬ اقدام برای سقوط دولت عبدالمهدی٬ زیر نظر آمریکا آغاز شد.
در این طرح٬ دولت امارات مرکز ایدهپردازی و سازوکار از طریق طحنون بنزاید مشاور امنیت ملی خود بود. اما بودجه مالی این کار که به حدود 150 میلیون دلار میرسید بر عهده عربستان سعودی بود.
در این میان آمریکاییها برای اطمینان از نتیجه کار٬ ماموریت نظارت میدانی را به دو اتاق عملیاتی سپردند: یکی در داخل سفارت آمریکا و دومی در کردستان عراق به ویژه سلیمانیه.
آنچه که این مسئله یعنی حضور آمریکا و عربستان و امارات در پشت پرده تحولات اخیر عراق را تقویت میکند این است که ثامر سبهان وزیر مشاور عربستان در امور خلیجفارس و سفیر سابق این کشور در عراق٬ در طول تابستان گذشته به مهمانان عراقی خود اشاره کرد که ماه اکتبر مانند گذشته نخواهد بود و یک حادثه بزرگ به روند سیاسی عراق ضربه خواهد زد. یک مقام ارشد عراقی در همین چارچوب میگوید که خود او به تنهایی پیش از آغاز این تظاهراتها 301 تلگراف به دفتر نخستوزیری فرستاده و درخصوص احتمال وقوع حوادث خشونتآمیز که میتواند منجر به آشوب و هرج ومرج در کشور شود هشدار داد.
البته باید اشاره کنیم که آمریکا انگیزههای زیادی برای ضربهزدن به دولت عبدالمهدی دارد که در راس آن روابط دولت عراق با ایران است.
اهداف تحولات اخیر عراق
ظاهرا٬ تظاهرات اخیر عراق در ابتدای ماه جاری٬ در وهله اول یک اقدام خودجوش و در واکنش به برخی تصمیمات دولت بوده است، اما اطلاعات نشان میدهد که این اتفاقات یک بعد خارجی دارد. نکته اول این تظاهراتها٬ این است که استان بصره در صحنه اعتراضات حاضر نشد و طبق سوالی که یکی از مسئولان ارشد امنیتی مطرح کرد٬ آیا در این میان هدف٬ جلوگیری از تحتتاثیر قرار گرفتن بازار نفت جهانی بوده است؟
نکته دوم٬ تلاش برای ورود مستقیم حشدشعبی به میدان تظاهرات است؛ آن هم بعد از اینکه آمریکا از عبدالمهدی خواست تا این نهاد را از بین برده و از آن حمایت نکند. اما نکته سوم این است که واشنگتن در آن زمان از فالح فیاض مشاور امنیت ملی عراق خواست تا فورا به هدف صحبت درباره چندین نکته ضروری به آمریکا برود. این اقدام هم زمان با دعوت مشابه لندن از مصطفی کاظمی رئیس سرویسهای اطلاعاتی ملی عراق و محمد هاشمی مدیر دفتر عبدالمهدی و فائق زیدان رئیس شورای عالی قضایی و نیز دعوت امارات از محمد حلبوسی رئیس پارلمان عراق صورت گرفت.
بنابراین٬ تظاهرات اخیر عراق باتوجه به هشدارهای قیس خزعلی دبیرکل جنبش عصائب اهل الحق عراق در ماه گذشته قابل پیش بینی بود؛ اما نکته غافلگیرکننده در تعداد زیاد شرکتکنندگان است.
طبق گفتههای یک منبع ارشد امنیتی٬ این تظاهراتها 4 هدف را دنبال میکنند:
-ایجاد درگیری میان گروههای شیعه
-سردرگم کردن دولتهای فدرالی و محلی و بازکردن جبههها در بیش از یک مکان.
– عدم حضور سازماندهی کنندگان اصلی این تظاهراتها در میدان.
– مستندسازی از هر اقدامی که بتواند دولت و سرویسهای امنیتی را درحال وقوع جرم و خشونت محکوم کند.
-ایجاد شوک در مقابله با نیروهای امنیتی به گونهای که سیطره میدانی خود بر تظاهراتها را گم کنند.
بنابراین٬ سازماندهیکنندگان این تظاهراتها گمان میکردند که دولت عراق در سایه این ناامنیها طی چند روز سقوط خواهد کرد. البته باید اشاره کنیم که تعدادی از منابع امنیتی در گفتگو با روزنامه الاخبار خاطرنشان کردند که در این میان ضعف فرماندهی درکنار عقبنشینی برخی از فرماندهان بهویژه جلیل ربیعی فرمانده عملیات بغداد به اضافه برخی اشتباهات در مقابله با تظاهرات کنندگان نیز منجر به تشدید اوضاع شده است.
در این میان برای عادل عبدالمهدی کاملا روشن بود که برخی از افسران نیز به دنبال سوءاستفاده از این شرایط برای ایجاد یک کودتا و سرنگونی دولت هستند.
لازم به ذکر است که برخی از عادل عبدالمهدی خواستند تا به بهانه عدم توانایی سرویسهای امنیتی در کنترل تظاهراتها٬ نیروهای حشدشعبی وارد این میدان شوند.
اما در سطح سیاسی٬ برهم صالح رئیسجمهور عراق نیز دور از این اتفاقات نبود. رئیسجمهور جوان هم به دنبال استفاده از این موقعیت بوده و فرصت را غنیمت میشمارد تا در این میان خود را به عنوان ناجی معرفی کند