ترکیه، که به زودی با تحریم‌های اقتصادی شدیدی از سوی آمریکا مواجه خواهد شد، رویکرد خود مبتنی بر سیاست «به صفر رساندن مشکلات» با همسایگان را در پیش می‌گیرد و احتمال زیاد وجود دارد که در آینده نزدیک، به محور سوری- ایرانی – عراقی بپیوندند
«عبدالباری عطوان» تحلیلگر برجسته جهان عرب در بخش سخن سردبیر روزنامه فرامنطقه‌ای «رای الیوم» به دلایل افشاگری «بشار اسد» رئیس‌جمهوری سوریه درباره دو دیدار روسای سازمان اطلاعات سوریه و ترکیه، پرداخته و نوشته است، احتمالا «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهوری ترکیه، که با ضرب‌الاجل دو هفته‌ای آمریکا برای عقب‌نشینی از خرید سامانه موشکی «اس- 400» روسیه مواجه است، به سمت شرق، یعنی دمشق، بغداد و تهران متمایل خواهد شد.
عطوان نوشت: برای ناظر درک رویکردهای سیاسی ترکیه در این روزها، که مبتنی بر شاخص‌های متناقض است و پرده از وضعیت ابهام و شفاف نبودن دیدگاه‌ها در مسائل مختلف از جمله روابط با سوریه، برمی‌دارد، دشوار است.
در حالی‌که بسیاری از واقعیت‌های موثق درباره تماس‌های سوریه و ترکیه در سطح افسران اطلاعاتی، فاش می‌شود و مسائل حساس امنیتی در چارچوب هماهنگی فزاینده بین این دو کشور مورد بررسی قرار می‌گیرد، اخبار زیادی درباره افزایش سرعت روند مسلح کردن گروه‌های معارض مسلح سوریه، به‌ویژه گروه تروریستی جبهه النصره از سوی ترکیه، مطرح می‌شود. ولی نظریه دیگری وجود دارد که می‌گوید افزایش سطح درگیری‌های نظامی در ادلب، جایی‌که ارتش سوریه عملیاتش برای بازپس‌گیری این شهر را ادامه می‌دهد، «با عدم مخالفت» ترکیه انجام می‌شود.
«محمود یووا» روزنامه‌نگار ترکیه‌ای، که در روزنامه «آیدی لینک» کار می‌کند، واقعیت‌های دیدار میان بشار اسد و گروهی از سیاسیون و روزنامه‌نگاران ترکیه‌ای- که نماینده روزنامه‌ها و احزاب معارض هستند- که در تاریخ 8 ماه مه جاری در کاخ ریاست‌جمهوری در دمشق در پشت درهای بسته برگزار شد را فاش کرده است که مهم‌ترین آن، اظهارات بشار اسد در پاسخش به سوال یکی از روزنامه‌نگاران است. رئیس‌جمهوری سوریه گفته است: «ما با مسئولان ترکیه‌ای فقط از طریق دوستان روس مذاکره نمی‌کنیم بلکه( مذاکرات) به صورت مستقیم و از طریق دیدارهای امنیتی افسران ارشد دو کشور( انجام می‌شود).» این روزنامه‌نگار ترکیه تأکید کرد که رئیس‌جمهوری سوریه از دو دیدار رسمی میان «هاکان فیدان» رئیس دستگاه اطلاعات ترکیه- که از افراد نزدیک به اردوغان است- و هیئت امنیتی بلندپایه سوریه، که دیدار اول در تهران پایتخت ایران و دیدار دومی، که مهم‌ترین دیدار نیز بود در گذرگاه مرزی «کسب» انجام شده است، خبر داده و تأکید کرده است که افسران امنیتی ترکیه بیشتر از همتایان سیاسی‌شان، درباره اوضاع داخلی سوریه درک و فهم بیشتری دارند.»
موید این اطلاعات، رویکرد جدید ترکیه می‌تواند باشد که مبتنی بر بازگشت به سیاست «به صفر رساندن مشکلات» با همسایگان، به‌ویژه با سوریه، و پیوستن ترکیه به محوری روسی- سوری- ایرانی است بخصوص در سایه وخیم شدن روابط آنکارا با ایالات متحد آمریکا به دلیل مخالفت طرف آمریکایی با اقدام ترکیه بخ خرید موشک‌های «اس 400» روسیه.
در صورتی‌که گزارش شبکه تلویزیونی «سی ان بی سی» آمریکا، که در آن تأکید کرده است دولت «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهوری آمریکا به اردوغان ضرب‌الاجل دو هفته‌ای داده است تا از خرید این موشک‌ها منصرف شود در غیر این‌صورت با تحریم‌های اقتصادی مواجه خواهد شد، صحت داشته باشد- به نظر می‌رسد صحت دارد- ترکیه با جنگ اقتصادی آمریکا درگیر خواهد شد که پول ملی آن را هدف قرار می‌دهد و تحریم‌هایی را در زمینه صادرات آن وضع می‌کند.
ترکیه، که طبق وزیر دفاعش «خلوصی آکار» روز گذشته اعلام کرد از این معامله عقب‌نشینی نخواهد کرد و آن را پیش خواهد بود، در حال حاضر تیم‌هایی را به مسکو اعزام کرده است تا تحت نظارت کارشناسان روسی نحوه استفاده سامانه‌ها را آموزش ببیند که این امر بدان معناست که درگیری ترکیه و آمریکا قریب‌الوقوع است احتمالا طی هفته‌های آینده و چه بسا طی چند روز آینده.
در سایه چنین تحولات شتابنده‌ای، ترکیه فقط یک راه سریع‌السیر از دو طرف دارد نخست از طرق شرق به سمت دمشق، بغداد و تهران، و دوم از راه شمال به سمت مسکو. آیا حرکت قریب‌الوقوع ترکیه در یکی از این دو جهت را به عنوان پاسخ آن به هرگونه بایکوت با ایالات متحده و فائق آمدن به پیامدهای تحریم‌های آن، مشاهده خواهیم کرد؟
از طریق بررسی عمیق واقعیت‌های منطقه و به‌ویژه ترکیه‌ای، بعد از آنکه مداخله ترکیه در بحران سوریه باری بر دوش دولت و رئیس‌جمهوری آن بعد از هشت سال جنگ فرسایشی گذاشته است، تحول در رویکرد ترکیه را بعید نمی‌دانیم و این تغییر حتمی شده است.
