زن مادر وخواهر، همسفر یاهمسر / زن ، موهبت حیات و هستی / بر جهل و خرافات شجاعانه ستیز / ظلمت بشکن برآ چو گلگونه سحر
بمناسبت روز همبستگی ومبارزه زنان زحمتکش جهان ، بهترین تبریکات خود را به پیشگاه بانوی فرهیخته جمیله جان ناهید ،محبوبه جان کارمل وسایر زنان رنجدیده ، زحمتکش ومبارز، ترقی خواه ، آزاده وقهرمانان نامدار وگمنام جهان تقدیم داشته ازینطرق یاد وخاطره تابناک انجیلا دویسها ، کلاراتگین ها ،جمیله بوپاشاها ، لیلا خالد ها ، اندیراگاندیها ،ترشکوا ها ، ثریا ها ،دکتوریس اناهیتا ها ، روزا ها ،زرغونه ها ،ملالی ها ،نازو ها ، زهرا ها ، راضیه ها ،سمنبوها ، رابعه ها وبت شکنانی چون فرخنده ها را گرامی میدارم .
از ملالی راه ورسم اندوختیم
غیر ت و آزادگی آمو ختیم
رزم زهرا ها اروپا را شگفت
در مسیری او کلا راها شکفت
از کلارا تا ثریا کار هاست
جنبش آزادی و پیکار هاست
اوسر آغاز ی اروپایی زنان
وین نماد جنبش عصر امان
تا شفق نور اناهیتا دمید
جنبش زن بر قوام خود رسید
سازمان و آر مانش زنده باد
پرچم آزاده اش افراشته باد
سالها و قرنها یکتا شود
رهروانش تا اناهیتا شود
حکم تاریخ است آخریکزمان
کهکشان آید پیُ تعظیم شان
جنبش زنان آموزه یا حرکتی است که در مبارزه برای بدست آوردن حقوق اجتماعی ،سیاسی واقتصادی برابر با مردان است . بآنکه در مورد تاریخ جنبش زنان دید گا های متفاوتی وجود داشته است . برخی از مورخین جنبش زنان را به آغاز قرن پانزدهم میلادی وبرخی ها این جنبش را به قرن هفدهم وعده یی جنبش زنان را به دوران پس از انقلاب فرانسه نسبت میدهند . واما این نظریه نزدیک به اتفاق مورخین ودانشمندان صدق دارد که جنبش زنان به دوره اساطیری ودوران تاریخی متعلق بوده است ، چنانچه دوره اساطیری آن را به تلاش حق خواهانه زن از همان آغاز پیدایش بشر وپس از آن دوران تقسیم کار وتسلط پدرشاهی وجریان استبداد جنسیتی میتوان مرتبط دانست .
مادامیکه زن مورد آزار واذیت قرار گرفت بخاطر نجات خود جنبید ،ایستاد وبه مبارزه پرداخت . بد ینصورت قرن ها گذشت تا در زمان سپیده دم آگاهی بشر یعنی دوره تاریخی ،جنبش حق خواهی زنان شکل گرفت ودر تاریخ های بعدی در همه کشور ها گسترش یافت تا آنکه در هشتم مارچ ۱۸۵۷ زنان کارگاه های پارچه بافی ولباس دوزی در نیو یارک امریکا به خیابانها ریختند وخواهان افزودی معاش وبهبود شرایط کار شدند. پنجاه سال بعد در سال ۱۹۰۷ مبارزات زنان برای تامین حقوق سیاسی ،اجتماعی واقتصادی بشکل منظم ومرتبط بهم شکل گرفت وپس از آن در سال ۱۹۱۰ دومین کنفرانس زنان سوسیالیست برهبری کلاراتگین به مسُله روز بین المللی زن پرداخت ودر سال ۱۹۱۷ زنان روسیه برضد گرسنگی وجنگ که بانگ آغازین انقلاب روسیه بود هشتم مارچ بیک روز فراموش نا شدنی در تاریخ انقلاب روسیه تبدیل شد ودر سال ۱۹۲۱کنفرانس زنان انترنا سیونالیسم کمونیستی هشت مارچ بتصویب رسید . سال ۱۹۶۰در کشور های آسیایی وافریقایی جنبشهای رهایی بخش بپا خاسته بودند سرانجام در سال ۱۹۷۵ سازمان ملل متحد روز هشتم مارچ را به عنوان روز جهانی زن برسمیت شناخت .
در مقدمه منشور سازمان ملل براعلام ایمان ملل به حقوق اساسی بشر وبه حیثیت وارزش شخصیت اساسی وتساوی حقوق بین مرد وزن اشاره شده است .اعلامیه جهانی حقوق بشر در ماده اول با این عنوان که تمام افراد بشر آزاد بدنیا می آیند .واز لحاظ حیثیت وحقوق با هم برابر اند در واقع تساوی حقوق زن ومرد را برسمیت شناخته است
ولی ما بکشوری تعلق داریم که بیشترین قربانی را قشر زن تشکیل میدهد پس از قرنها سکوت وتحمل ، جنبش حق خواهی زنان از بستر عقب ماندگی های سیاسی اقتصادی واجتماعی از نزدیک بیک قرن گذشته شکل میگیرد .که با دوره نهضت امانی آغاز میشود . جا دارد که از نام ملکه ثریا با نو زن فرزانه وآزاده افغانستان ، بانیُ نهضت زن وفعال حقوق سیاسی اجتماعی واقتصادی زنان افغانستان یاد آوری گردد .
حرکت ترقی خواهانه زنان در اوایل قرن بیستم بمثابه نماد تحرک سیاسی فرهنگی اقتصادی واجتماعی ، زنان کشور را از خواب قرون متمادی بیداری بخشید . وپس از فروپاشی نهضت دوره امانی بدست عناصر ارتجاعی ونوکران زرخرید استعمار، جنبش زن بیک رکود مرگبار سیاسی مواجه گردید زیرا در افغانستان تنها مسله جنسیتی بعنوان یک معضله مطرح نبود بلکه از مجموع تبعیض ظلم وستم همراه با تعصبات جنگ وشاخصه های جوامع پس از جنگ وبی امنیتی، فقر، جهل ،خشونت ساختاری مسله جایگاه وتوازن جنسیتی را بدشواری ها ی جدی مواجه ساخته است وبه دلیل باور های سنتی مذهبی ، زن بنام فرزند خواهر مادر وهمسر مردان معرفی میگردد که هویت مستقل زن را زیر سوال می برد این نگرش با داشتن ریشه های عمیق در فرهنگ وساختار های جامعه در اکثر موارد حتا در تناقص با اساسات دینی قرار میگیرد .
بآنکه در زمان صدارت محمد داود خان به تحصیل وتعلیم زنان ومشارکت معین آنان در دستگاه دولتی وتاسیسات نسوان پرداخته شد ولی زن هنوز در رنج اساسی خود دست وپا میزد ولی پس از رکود نیم قرنه دوران نهضت امانی بار دیگر در سال ۱۳۴۴ شمسی برای نخستین بار نهاد مستقل زن بعنوان سازمان دموکراتیک زنان افغانستان برهبری دکتوریس اناهیتا راتب زاد پایه گذاری شد ودر سال ۱۳۴۷ مظاهره جمعی زنان در دفاع از حقوق وآزادی ها وحق کار وتحصیل زنان پرداخت .
پس از آن در دوره رهبریت حزب دموکراتیک خلق افغانستان زنان از کلیه حقوق و آزادیهای مدنی در عرصه های سیاسی اقتصادی واجتماعی برخوردار گردیدند . این دوره ی بود که جنبش زنان کشور بیک جنبش سرتاسری وفراگیر مبدل گردید وساز مان دموکراتیک زنان افغانستان بدفاع از حقوق و آزادی های زنان کشور در تمام ولایات واحد های اداری و شورا های مدافع حقوق خود را ایجاد کرده وبه آموزش زنان میپرداختند .درین دوره زنان به تحصیلات عالی و مشارکت در اداره وفعالیت در بخشهای سیاسی اجتماعی واقتصادی دسترسی یافتند ودر سطح جهان از اعتبار سیاسی برخوردار بود .
پس از فروپاشی حاکمیت ح د خ ا وتحولات سیاسی در کشور حقوق زن بزمان دوره امیر عبدالرحمن جابر وقبل از آن برگشت ودر زمان طالبان نامی از زن وآزادی زن بزبان نمی آمد . زنان درین دوره در زیر پاشنه های جهالت پرستانه وبی شعور طالبان پاکستانی ،اجیران داخلی واستبداد مذهبی تا آخرین درجه سرکوب گردید ند. البته در دهه پس از دوره طالبان بآنکه زنان ظاهراً دارای حق وحقوی دانسته میشوند ولی بنا به ماهیت ارتجاعی عناصر نفوذی در دولت ، زنان از حمایت لازم برخوردار نبوده سرنوشت زنان بدست سنتگرایان جاهل ،عقبگرد وتند روان دینی قرار داشته . در حال حاضر قشر زن نسبت به هر دوره بیشتر در آتش تبعیض وتعصبجنگ ونا امنی میسوزد وقربانی میشود . زنان کشور از کوچکترین حقوق ابتدایی محروم اند در کشور ما در نتیجه مصیبت های فراوان جنگ ، کودکان ودختران نوبالغ بدست نوکران زرخرید پنجابی ها اختطاف وبه شهرهای عربی بفروش میرسند . کاری که هیچگاه یک مرد افغان نکرده بود ولی طبق منابع خبری این بازار بی غیرتی ،شیطنت ونفوذی برای شکار قشر زنان رونق یافته است . در کشور ما دختران صغیر حتا در حضور برخی از ملایان پول پرست به زورمندان عقد میشوند . در کشور ماآنقدر جامعه را در فقر نگه داشتند که مردم فقیرودر مانده از جنگ بفروش دختران خود مجبورمیشوند .
ازدواجهای اجباری در شهر ودهات همانند یک عنعنه زشت مروج است که به زنان تحمیل میشود . صدها وهزاران زن بی سرنوشت در عقب میله های زندان بسر می برند .در خارج زندانها زنان به گدایی صف بسته اند. در کشور ما مطابق گزارش حقوق بشر بین المللی در نتیجه استبداد خشن مذ هبی ورسوم بیجا، سالانه صدها زن به خود کشی مجبور میشوند. مکاتب زنانه ودخترانه توسط بنیاد گرایان اجیر وجاهل صفت مذهبی به آتش کشیده میشود و در برخی از ولایات وشهر کابل بدلیل استبداد شدید بر زنان تعدادی کثیری از زنان به مواد مخدره رو آورده اند که در افغانستان چنین وچنان حالات اصلاً وجود نداشت . این لکه ننگی است که برجبین مسولین امور حک شده است .
در کشور ما تحت تاثیر عوامل نفوذی همسایه گان جنوبی وغربی کشوروبنا به ماهیت عقبگرایانه مسولین ، نصاب تعلیمی وتربیتی کشور از محتوا خالی شده دروس مکاتب در حد نازل قرار دارد . برخی از ملایان مذهبی نیز لبه تیز وعظ ونصیحت شان را بجای اتحاد وراه حل های جنگ ورفع عقب ماندگی وفقر صلح و آشتی مطرح کنند، فقط تمام موعظه ها ی دینی در رابطه به قیود زنان آغاز میشود مگر آنها نمیدانند که برخلاف دیگر کشور های همسایه اگر نیمی از نفوس کشور بیکار، فلج ومحروم از سواد نگهداشته شوند ، کل کشور فلج میشود . طوریکه دیده میشود تبلیغات ، دسایس وتوطیه چینی دشمنان اصلی افغانستان از عرب گرفته تا عجم آدرس جنت را فقط از راه افغانستان معرفی میکرده اند
همین اکنون زنان پرتوان کشور بنا به شرایط موجود هم در امور منزل وهم در کار وفعالیت زراعت ، دامپروری وصنعت با مردان همکاری وهمیاری میکنند . زحمت کار فزیکی را بدوش کشیده و هم از فرزندان خودمواظبت و محافظت میکنند .
زنان رنجدیده کشور مادران وخواهران عزیز! تا وقتیکه در راه تحصیل علم ودانش نپرداخته اید و از سواد عادی وسیاسی بهره مند نشده اید ، تا وقتی که جنبش رزمایش ورزمندگی تان را سراسری وفرا ملیتی نساخته باشید ، با حصول آزادی ، اعاده وتامین حقوق خویش فاصله زیاد دارید . هموطنان عزیز آزاده وداد خواه ، بیایید همه در یک صف واحد اعم از زنان ومردان دست بدست هم داده جنبش حق طلبانه وآزادی خواهانه را در مسیر سرتاسری مبارزه برحق واصولی در پیش گرفته با نیروی واحد ودیموکراتیک راه حل برای آزادی زنان جستجو گردد. آنگاه با فهم ودانش خرد واندیشه با اتحاد وهمبستگی به مشکلات غلبه خواهید کرد وپیروزخواهید شد . پیروز باد جنبش سراسری داد خواهانه زنان افغانستان وجهان .
عبدالو کیل کوچی
