عربستان سعودی اخیراً سیاستی تازه در زمینه برخورد با حوثی‌های یمن اتخاذ کرده است
در طول پنج سال گذشته، ائتلاف عربی به رهبری عربستان سعودی نتوانسته است در این نبرد پیروز شود و پیروزی نظامی در یمن همچنان یک امکان دور از دسترس است. با توجه به این واقعیت که ثابت شده است پنج سال جنگ زمینی و حملات هوایی ناکارآمد و غیرسازنده بوده، تغییر و تحولات ضروری و غیرقابل اجتناب است.”
خالد الکریمی، خبرنگار آزاد و مترجم یمنی که عضو مرکزی رسانه یمنی مستقر در صنعاست و پیشتر هم در روزنامه یمن‌تایمز مشغول فعالیت بود، در مطلبی برای پایگاه لوبلاگ نوشت: «اکنون، رهبری عربستان سعودی به مذاکره با حوثی‌ها، تصمیم گرفته است. پادشاهی سعودی که انصارالله را یک سازمان “تروریستی” و یک گروه چریکی غیرقانونی دانسته، اکنون حاضر است برای متوقف کردن حملات مخرب با آن‌ها وارد گفت‌وگو شود.
در حالی که مذاکرات سعودی – حوثی نشانه‌ای خوش‌بینانه است، اما عصایی جادویی نخواهد بود که شعله‌های جنگ یمن را که به وخیم‌ترین بحران بشردوستانه تبدیل شده است، خاموش کند. این ایجاد روابط حسنه تحولی دو لبه است. این احتمال وجود دارد که حملات حوثی‌ها را به تأسیسات حیاتی عربستان متوقف کند، اما حوثی‌ها نیز از نظر سیاسی سود خواهند برد.
مذاکرات در حال انجام به رهبری عمان است که از زمان تشدید درگیری به رهبری عربستان سعودی در یمن بی‌طرف مانده است. براساس گزارش‌های تازه، مذاکرات سعودی – حوثی حول محور یک منطقه حائل در امتداد مرز یمن – سعودی و بازگشایی فرودگاه بین‌المللی صنعا می‌چرخد که فعالیتش از سال ۲۰۱۶ به دست عربستان سعودی متوقف شد، جز پروازهای محدود بشردوستانه و سازمان ملل. عربستان سعودی همچنین از حوثی‌ها می‌خواهد که به روابط خود با ایران خاتمه دهند و قابلیت‌های بالستیک خود را از بین ببرند.
سعودی‌ها خصوصا به دنبال حمله سپتامبر حوثی‌ها به تاسیسات نفتی آرامکو و عدم توانایی سیستم دفاعی پیشرفته سعودی‌ها از جمله موشک‌های پاتریوت برای دفاع از آن، به برقراری روابط حسنه تمایل نشان می‌دهند. اجرای این حملات تقریباً ۵۰ درصد از تولیدات آرامکو را از بین برد. در آن زمان، حوثی‌ها با اطمینان مسئولیت این حملات را به عهده گرفتند و گفتند اگر عربستان سعودی عملیات نظامی خود را در یمن به ویژه حملات هوایی را ادامه دهد، می‌توانند تعداد بیشتری از این حملات را اجرا کنند.
برنامه اصلی ائتلاف عربی تحت امر عربستان از بین بردن نفوذ حوثی‌ها در یمن است. با این حال، انور قرقاش، وزیر مشاور امارات در امور خارجی، عضو برجسته ائتلاف عربی که با حوثی‌ها در یمن مبارزه می‌کند، اخیراً خاطرنشان کرد حوثی‌ها در آینده یمن نقشی خواهند داشت. وی گفت “شبه‌نظامیان حوثی در این کشور ویرانی به بار آورده‌اند، اما آن‌ها بخشی از جامعه یمن هستند و در آینده آن نقشی خواهند داشت.” چنین سخنانی اصلا تا چند سال پیش در میان نبود.
نگرانی از ایجاد روابط حسنه
ظاهراً حوثی‌ها هنوز آمادگی لازم برای کنار گذاشتن سلاح‌های خود، عقب‌نشینی از برخی مناطق یا ارائه امتیازات قابل توجه به دولت یمن تحت حمایت عربستان سعودی را ندارند. اما ممکن است تا زمانی که عربستان سعودی از حملات هوایی به یمن دست بردارد و اجازه بازگشایی فرودگاه بین‌المللی صنعا را بدهد، این گروه با توقف شلیک موشک‌ها موافقت کند.
دولت یمن در عدن که جامعه بین‌المللی آن را به رسمیت می‌شناسد، با مذاکرات غیر علنی اخیر سعودی- حوثی‌ها مخالفت کرده است. این دولت مستعفی هر نوع گفت‌وگوی مستقیم سعودی‌ها و حوثی‌ها را به نفع جنبش حوثی‌ها و بی‌اعتنایی به مشروعیت این دولت می‌داند. عبدالعزیز جباری، مشاور عبد ربه منصور هادی، رئیس‌جمهوری مستعفی گفت آن‌ها از آغاز مذاکرات بین سعودی‌ها و حوثی‌ها مطلع نیستند. او افزود، نگرانی این است که سعودی‌ها می‌توانند با حوثی‌ها توافق کنند و مناطقی از جمله صنعا را تحت کنترل حوثی‌ها بگذارند: “این اشتباهی فاحش خواهد بود و سعودی‌ها به شدت از آن پشیمان می‌شوند.”
از زمان آغاز درگیری در سال ۲۰۱۵، دولت مستعفی یمن نتوانسته است یک راه‌حل سیاسی یا نظامی پیدا کند و بحران انسانی ناشی از آن، این باتلاق را پیچیده‌تر کرده است. در همین حال، دولت مستعفی با جدایی‌طلبان جنوب یمن که به تازگی توافقنامه تقسیم قدرت با حمایت عربستان سعودی را در ریاض امضا کرده‌اند، سر ناسازگاری دارد.
نکته پایانی این است که هر مذاکره سعودی – حوثی قصد دارد نگرانی‌های تاکتیکی هر دو طرف را برطرف کند، اما این لزوماً به معنای برقراری صلح گسترده‌تر در یمن نخواهد بود. درعوض، همه طرف‌های درگیری باید در مذاکرات جدی بدون قید و شرط صلح مشارکت کنند و زمینه را برای راهکار پایدار و جامع فراهم کنند.»
