همشهری آنلاین: مرگ ملاعمر رهبر طالبان در چه زمانی و کجا رخ داد، چرا او برای مداوا اقدام نکرد
و دلیل تاخیر در اعلام این خبر چه بود؟ اینها سوالاتی است که سخنگوی طالبان به آنها پاسخ داده است.ایلنا در گزارش خود می‌نویسد: ذبیح‌الله مجاهد گفت: ملاعمر در سال ۲۰۱۳ از دنیا رفت اما به دلیل وضعیت جهادی حاکم مجبور بودیم خبر مرگ ایشان را دو سال پنهان کنیم.او از زمان جهاد علیه شوروی در معادلات میدانی افغانستان حضور داشت و در نهایت به عنوان رهبر طالبان (امارت اسلامی افغانستان؛ عنوان انتخاب شده از سوی این جریان در زمان سیطره بر کل خاک افغانستان) انتخاب شد. در سال‌های حیات او (به خصوص از سال ۲۰۰۱ و پس از ورود نظامیان ایالات متحده به خاک افغانستان) بارها از سوی آمریکا مبالغ و جوایز چشمگیری برای کسب اخبار یا مخفیگاه او پیشنهاد شد اما اتفاق خاصی در این خصوص رخ نداد. در میان سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۵ بارها اخبار ضد و نقیض مبنی بر هدف قرار دادن اولین رهبر طالبان در سطح رسانه‌ها منتشر شد اما اختلاف‌نظرها و اصالت این اخبار، تحلیل‌ها را با مشکل روبه‌رو کرد.ایلنا برای روشن شدن این دلایل و علل ایجاد وقفه مهندسی شده از سوی طالبان در مورد اعلام خبر مرگ ملا عمر به گفت‌وگوی اختصاصی با «ذبیح‌الله مجاهد» سخنگوی طالبان پرداخته است و در ادامه دو تصویر از محل زندگی اولین رهبر طالبان را منتشر می‌کند.
متن این گفت‌وشنود به این شرح است:
این در حالی است که دو روز قبل شاهد انتشار برخی اخبار در مورد زندگی پنهان ملاعمر در نزدیکی یک پایگاه آمریکایی بودیم که منشاء آن کتابی است که خانم «بت دَم» خبرنگار هلندی به رشته تحریر درآورده است. در این کتاب که با عنوان «در جست‌وجوی دشمن» به چاپ رسیده است از اسرار رهبر اسبق طالبان پرده‌برداری شده است. نویسنده قبلاً و پس از به روی کار آمدن حامد کرزی در افغانستان کتاب دیگری با نام «یک مرد، یک موتورسیکلت» را به چاپ رسانده که ابعاد سیاسی و امنیتی افغانستان پس از تجاوز نظامیان آمریکا به خاک این کشور را با کدهای بسیار مهم از طالبان با قلم خود ثبت کرده است. اینکه چرا در این برهه از زمان (در سایه نزدیک شدن آمریکا به طالبان برای مذاکرات صلح) و پس از گذشت ۶ سال از مرگ اولین رهبر طالبان اطلاعاتی حیرت‌انگیز و بِکر در عرصه رسانه منتشر می‌شود، پرسشی است که شاید به زودی به آن پاسخ داده شود اما ابعاد مرگ ملاعمر، نحوه و محل زندگی او موضوعی است که هم اکنون ذهن بسیاری از مخاطبان، پژوهشگران و نخبگان سیاسی – امنیتی را به خود مشغول کرده است.
«او رهبر ابدی امارت اسلامی افغانستان بود!». این همان عبارتی است که اکثر شبه‌نظامیان طالبان و حتی بسیاری از شخصیت‌های رده بالای آن نه تنها در گفت‌وشنودهای خصوصی‌شان بلکه در مصاحبه‌ها و متونی که با نام‌های مختلف منتشر کرده‌اند، بارها بر آن تاکید کردند که دلالت بر جایگاه و شخصیت «ملا عمر» اولین رهبر طالبان دارد.
در دو روز گذشته و پس از انتشار خبر مربوط به زندگی ملاعمر در کنار پایگاه آمریکایی بسیاری از تحلیلگران و حتی مقامات داخلی و خارجی افغانستان این موضوع را رد کردند. آنها معتقدند که رهبر پیشین طالبان در پاکستان فوت شده است. این موضوع تا چه اندازه صحت دارد؟
ذبیح‌الله مجاهد: واقعیت این است که ملاعمر تمام عمر خود را در خاک افغانستان زندگی کرد و هیچ سفری به پاکستان یا کشور دیگر انجام نداد. همین موضوع باعث شد در زمانی که به بیماری مبتلا شد نتواند برای درمان از خاک افغانستان خارج شود و یکی از عمده دلایل مرگ ایشان همین موضوع است. از این منظر تمام گزارش‌هایی که در مورد وفات او در خاک افغانستان منتشر شده، مورد تایید است.
گزارش‌هایی که طی چند سال اخیر در مورد مرگ ملاعمر در شهر کراچی پاکستان منتشر شده تا چه حد صحت دارد؟ما تمام این روند را مانور رسانه‌ای و پروپاگاندای دشمن می‌دانیم. سوال امارت اسلامی از مدعیان و منتقدان این است که در زمان جهاد طالب‌ها علیه اشغالگران، آنهایی که امروز در کابل بر سر قدرت هستند، دقیقاً کجا بودند؟ آنها باید پاسخ دهند زمانی که ما در جهاد به سر می‌بردیم، مشغول چه کاری بودند؟ سوال دیگر ما این است که اگر حکومت کابل و آمریکایی‌ها اسنادی مبنی بر حضور یا مرگ ملاعمر در هر کشوری در دست دارند، چرا با گذشت شش سال از مرگ ایشان آنها را منتشر نمی‌کنند!؟
ذبیح‌الله مجاهد: این گزارش‌ها مبنای سندی ندارد و خارج از اعتبار است. باید توجه داشته باشید که ما علیه ایالات متحده و نیروهای خارجی جهاد کردیم و از سال ۲۰۰۱ تاکنون این روند ادامه دارد. طبیعی است که توپخانه رسانه‌ای آمریکا منشاء انتشار این اخبار بوده و هستند. ما شک نداریم که رسانه‌های آنها به دلیل رویارویی طالب‌ها با اشغالگران، مرگ ملاعمر را به نفع خودشان مهندسی کردند و همین موضوع امروز از سوی حکومت افغانستان در حال پیگیری و اجرا است. هر دو جناح در حال ترور شخصیت ملاعمر و طالبان هستند اما آنها هیچ دلیل یا سندی مبنی بر حضور یا مرگ ملاعمر در پاکستان یا هر کشور دیگر ارائه نمی‌دهند.
بسیاری از متون و گزارش‌هایی که از نحوه، مکان و تاریخ مرگ ملاعمر در داخل و خارج از افغانستان منتشر شده با یکدیگر تناقض دارد. به عنوان مثال بسیاری از تحلیلگران و حتی مقامات امنیتی اعلام کرده‌اند که ملاعمر در یک بیمارستان واقع در شهر کراچی پاکستان فوت شده و حتی سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۵ را زمان مرگ وی اعلام می‌کنند؟ دلیل این تناقض‌ها چیست؟
ذبیح‌الله مجاهد: دلیل آن را پیش‌تر ذکر کردم که ستون فقرات آن را رسانه و درهم‌آمیختگی آن با عنصر امنیت و سیاست تشکیل می‌دهد. واقعیت این است که ملاعمر از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۳ در دو نقطه از ولایت زابل زندگی می‌کرد. او هفت سال و پنج ماه آخر عمر خود را در خانه‌ای در نزدیکی پایگاه نظامیان آمریکا واقع در شهر سیوری از توابع ولایت زابل زندگی می‌کردند. همانطور که شما هم اشاره کردید، تاریخ‌های متفاوت و متناقضی در مورد مرگ ملاعمر منتشر شده اما تاریخ دقیق مرگ ایشان، عصر روز چهارشنبه مورخ ۲۴ آوریل ۲۰۱۳ (۴ اردیبهست ۱۳۹۲) است.
اولین تصویر از محل زندگی ملاعمر در شهر ستوری، ولایت زابل که برای اولین بار منتشر می‌شود
در اظهارات خود به بیماری ملاعمر اشاره کردید. در این خصوص بیشتر توضیح دهید!
ذبیح‌الله مجاهد: ملاعمر به بیماری زردی سیاه (هپاتیت ب) مبتلا شده بود و در اواخر عمر هم بیماری سِل (Tuberculosis/اختصاراً TB نامیده می‌شود) به سراغ ایشان آمد و تجمیع این دو بیماری موجب مرگ اولین رهبر طالبان شد.
چرا با وجود این دو بیماری، تحت درمان قرار نگرفت؟ نمایی از داخل اتاق ملاعمر، اولین رهبر طالبان افغانستان. این مکان در چند کیلومتری پایگاه نظامیان آمریکا واقع شده است
ذبیح‌الله مجاهد: شما در حال صحبت کردن در مورد اولین رهبر طالبان هستید، نه یک شخص عادی یا رهبر یک جریان رده پائین‌تر! طبیعی است که تدابیر شدید برای حفاظت از او در دستور کار بود. از این منظر ملاحظات امنیتی باعث شد تا او به هیچ پزشکی مراجعه نکند و حتی برای سپری کردن دوره درمان خود به هیچ کشوری سفر نکند. لذا این مولفه‌های امنیتی باعث تشدید وخامت حال ملاعمر و نهایتاً مرگ ایشان شد. من بارها در اظهارات و حتی اخباری که از سوی رسانه‌ها منتشر شده، مشاهده کردم که محل مرگ ملاعمر را کراچی پاکستان یا یکی از بیمارستان‌های این کشور اعلام کرده‌اند اما در همینجا باید بگویم که این اطلاعات نادرست است و آنها را رد می‌کنم.
به عنوان سوال آخر، اگر نگاهی گذرا به تحلیل‌ها و حتی اظهارنظرهای موجود در مورد مرگ ملاعمر بیاندازیم به وضوح و در چند مرحله می‌بینیم که از زمان مرگ تا اعلام رسمی خبر آن، دو سال وقفه به وجود آمده است. دلیل این تاخیر دوساله چیست؟ آیا طالبان این موضوع را مهندسی کرده بود؟
ذبیح‌الله مجاهد: به نکته خوبی اشاره کردید. همانگونه که گفتم، مرگ ملاعمر در سال ۲۰۱۳ اتفاق افتاد اما اعلام رسمی خبر وفات ایشان دو سال بعد یعنی در سال ۲۰۱۵ رخ داد. طالبان در آن موقع (سال ۲۰۱۳) در حال جنگیدن با اشغالگران و وابستگان داخلی آن به سر می‌برد؛ به عبارتی دیگر در آن زمان «وضعیت جهادی» اعلام شده بود. طبیعی است که این وضعیت ایجاب می‌کرد که خبر مرگ ملاعمر پنهان بماند؛ چراکه مجاهدین در حال جنگ با دشمن بودند و چند قدم تا پیروزی در نقاط مختلف باقی مانده بود. لذا وقفه دو ساله در مورد اعلام مرگ اولین رهبر امارت اسلامی به صورت هدفمند اجراء شد.
