ارزیابی‌های ضدونقیضی درباره نتیجه نشست سران پوتین ــ ترامپ شنیده می‌شود که از جمله آنها امکان تبادل امتیازاتی در رابطه با سوریه و اوکراین و دستیابی به توافق، با هدف کاهش وخامت اوضاع در روابط روسیه و آمریکاست
امیدها و نگرانی‌هایی در رابطه با نتیجه دیدار آتی رؤسای جمهوری روسیه و آمریکا (ولادیمیر پوتین و دونالد ترامپ) که قرار است 16 جولای (25 تیرماه) در پایتخت فنلاند، انجام شود، وجود دارد. انتظار می‌رود رهبران روسیه و آمریکا به‌نفع همکاری‌های دوجانبه در جهت‌گیری‌هایی مانند دستیابی به ثبات راهبردی، کاهش مسابقه تسلیحاتی و حل‌وفصل اوضاع در سوریه و اوکراین به یکدیگر امتیازاتی بدهند. البته تحلیلگران در روسیه و در غرب به ارزیابی‌های ضدونقیض درباره نتیجه این دیدار ادامه می‌دهند.
روزنامه «نیزاویسیمایا گازیتا»، چاپ مسکو در تحلیلی با عنوان «رویارویی کنترل‌نشده بین روسیه و آمریکا به مرحله کنترل‌شده خواهد رسید» نوشته است: دونالد ترامپ در دیدار با ولادیمیر پوتین تلاش می‌کند تا امکانی برای بهبود روابط آمریکا و روسیه پیدا کرده و عرصه‌هایی برای کار مشترک تعیین کنند. این مسئله را “مایک پنس” معاون رئیس جمهوری آمریکا تأیید نموده و گفته، منافع آمریکا و روسیه در برخی مسائل منطبق است، این در حالیست که برخی سیاستمداران در غرب نگران آن هستند که ترامپ برخورد ملایمی با پوتین داشته باشد و به نظام تک‌قطبی جهانی آسیب رسانده و غرب را با مشکلات بیشتری در رابطه با روسیه مواجه سازد.
دیدگاه متفاوت محافل کارشناسی روسی و آمریکایی درباره نشست سران
“استیون سستانوویچ” کارشناس علمی شورای روابط بین الملل آمریکا پیش‌بینی کرده که رؤسای جمهوری روسیه و ایالات متحده مسئله ایجاد کانال ارتباطی جدید برای بررسی مشکلات مربوط به تسلیحات راهبردی را بررسی خواهند کرد. به‌گفته وی، برخی مشاوران از هم‌اکنون از ضرورت حل‌وفصل مشکلات مربوط به مسابقه تسلیحاتی کنترل‌نشده صحبت می‌کنند. در رابطه با سوریه، ترامپ مایل است تا سطح تماس‌ها از تبادل اطلاعات بین مقامات نظامی به سطح رؤسای جمهور ارتقا پیدا کند.
وی توضیح داد: «جنگ در سوریه به مرحله تازه‌ای رسیده و رئیس جمهور آمریکا علاقه‌مند است تا شرکت این کشور در آن کاهش یافته و در عین حال نقش ایران در سوریه و البته امکان بروز جنگ بین اسرائیل و ایران، نیز به حداقل برسد. در چنین شرایطی مشاورین نزدیک ترامپ با او در این زمینه هم‌عقیده هستند و هدف جان بولتون، مشاور امنیت ملی در سفر به مسکو نیز فراهم‌سازی مقدمات این مذاکرات بود».
این در حالی است که “دیمیتری سوسلوف” معاون مدیر مرکز تحقیقات بین المللی و اروپایی در مدرسه عالی اقتصاد مسکو و کارشناس باشگاه «والدای» معتقد است، اصلی‌ترین انتظار از نشست سران روسیه و آمریکا پایان دادن به رویارویی تشدید شده بین دو کشور و تبدیل آن به رویارویی کنترل‌شده است. وی افزود: «دومین انتظار، ازسرگیری مذاکرات دو کشور درباره مسائل مربوط به ثبات راهبردی از جمله سرنوشت پیمان‌های دوجانبه در این رابطه است. بعید نمی‌دانم که همکاری‌های روسیه و آمریکا درباره امنیت سایبری هم از جمله مسائل نظامی مورد بررسی باشد».
این کارشناس در باره توافقات احتمالی در رابطه با سوریه گفت، رئیس جمهوری آمریکا قانونی بودن دولت بشار اسد را به رسمیت می شناسد و از تلاش‌ها برای سرنگونی آن خودداری کرده و همچنین از تلاش روسیه برای حل و فصل سیاسی بحران در این کشور نیز حمایت می‌کند. البته در عوض روسیه باید به او دهد که حضور نظامی ایران در سوریه به حداقل برسد.
دستیابی به «معامله بزرگ» بین مسکو و واشنگتن تا چه اندازه واقعی است؟
روزنامه «پراودا»، چاپ مسکو در تحلیلی با عنوان «سوریه در ازای اوکراین» یادآور شده، رسانه‌های گروهی آمریکایی خبر داده‌اند که ظاهرا مقامات اسرائیلی، امارات متحده عربی و عربستان سعودی از دونالد ترامپ خواسته‌اند تا با روسیه «معامله بزرگی» منعقد کند. به نوشته نشریه «نیویورکر»، مقامات این کشورها انتظار دارند که ایالات متحده تحریم‌ها علیه روسیه در رابطه با اوضاع اوکراین را لغو کرده و در عوض از پوتین قول بگیرد که نیروهای ایرانی از سوریه خارج خواهند شد. بدین ترتیب هم روابط واشنگتن و مسکو سر و سامان خواهد گرفت و هم نگرانی شرکای آمریکا در منطقه از اوضاع سوریه برطرف خواهد شد.
این روزنامه تصمیم گرفت تا صحت و سقم این مسئله و فایده چنین «معامله‌ای» را از زبان “یاکوب کدمی” کارشناس مسائل سیاسی اسرائیلی جویا شود. به عقیده وی، خبر این نشریه آمریکایی، بیشتر شبیه به یک شایعه پراکنی است.
وی می‌گوید: «چنین موضع گیری نشان دهنده این است که برخی تحلیلگران در آمریکا درک درستی از مسائل خاورمیانه، اوضاع در روسیه و در اوکراین ندارند. یکسری شایعات دست سوم را شنیده و بر اساس آن نظر می‌دهند. این یکی از شیوه‌های روزنامه نگاری در آمریکاست که البته می تواند نشان‌دهنده غیرسازنده تلقی کردن تحریم‌های ایالات متحده علیه روسیه باشد.»
این کارشناس یادآور شد تصور اینکه امکان چنین امتیازدهی متقابلی با روسیه باشد، نشان دهنده جهل کامل است. مسئله حضور نظامیان ایران در خاک سوریه به تازگی مطرح شده، نه زمانی که ترامپ به قدرت رسید. ضمن اینکه نیروهای نظامی طرفدار ایران نقش زیادی در مبارزه با داعش در سوریه داشته‌اند و مقامات دمشق با این درخواست که ایرانی‌ها باید سوریه را ترک کنند موافق نیستند.
یاکوف کدمی معتقد است، در مبارزات انتخاباتی ترامپ خود این سئوال را مطرح کرده بود که «آمریکا در سوریه چه کار دارد؟». روسیه و بسیاری کشورهای دیگر نیز با حضور آمریکا در سوریه مخالفند. در چنین شرایطی به نظر می رسد که امکان توافق بین مسکو و واشنگتن درباره خروج نیروهای آمریکایی از سوریه در ازای خارج شدن نظامیان ایران از این کشور، عاقلانه تر باشد.
نتیجه مذاکرات پوتین و ترامپ ممکن است به نفع کرملین باشد
روزنامه «گازیتا.رو» نیز در این باره می‌نویسد: در مذاکرات روسای جمهوری روسیه و آمریکا در وهله نخست اوضاع در سوریه و اوکراین مورد بررسی طرفین قرار خواهد گرفت. البته کارشناسان انتظار ندارند که نشست سران به بهبود سریع روابط دو کشور بیانجامد، ولی این دیدار به نفع کرملین خواهد بود.
“سرگئی سامئولوف” رئیس مرکز تحقیقات در زمینه سیاست خارجی آمریکا معتقد است که این مسئله به مواضع ترامپ در نشست سران ناتو که در آستانه دیدار وی با پوتین انجام شده، مرتبط است. چرا که اکنون بسیاری از کشورهای اروپایی بخصوص در شرق اروپا نسبت به سیاست‌های ترامپ درباره ناتو نگران هستند. اختلاف نظرات بین اعضای پیمان ناتو به نفع روسیه بوده و امکان دستیابی به توافق بین پوتین و ترامپ را بیشتر خواهد کرد.
البته “دمیتری پسکوف” سخنگوی رسمی کاخ کرملین اعلام کرده که تنش ایجاد شده در روابط ناتو و اتحادیه اروپا با دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا بر سر مسائل مالی، ارتباطی به روسیه ندارد، چرا که همکاری‌های مسکو با این بلوک نظامی بسیار کم است.
“ماریا زاخارووا” سخنگوی وزارت خارجه روسیه نیز معتقد است، مطرح شدن افزایش هزینه‌های نظامی در نشست سران ناتو در بروکسل، بار دیگر نشان دهنده این است که این مسئله به لزوم دفاع از «تهدیدات روسیه» مرتبط می‌شود، در حالی که کشورهای عضو ناتو باید با تهدیدات واقعی، از جمله افزایش حملات تروریستی در خاک این کشورها، مقابله کنند. به گفته وی، همراه کردن نام روسیه با «تهدید برای اروپا» تنها با این هدف انجام می‌شود تا آمریکا بتواند برای تامین امنیت کشورهای اروپایی، از آنها پول بگیرد.
