ترکیه تهدید کرده که اگر کشورهای عضو ناتو نیروهای ی.پ.گ را به عنوان تروریست معرفی نکنند از تصمیمات این پیمان نظامی برای کشورهای بالکان تبعیت نخواهد کرد
حضور رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه در جمع سران کشورهای عضو ناتو در لندن انگلیس٬ این بار با تنش‌هایی همراه بود. چرا که او پیش از عزیمت به سوی انگلستان٬ با امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه دچار تنش لفظی شده و نیز به دلیل توافق نفتی – دریایی با لیبی٬ موجب گلایه و اعتراض یونان شد.
ماکرون اعلام کرده بود که سکوت ناتو در برابر حمله ترکیه به شمال سوریه٬ شاهد مدعای مرگ مغزی این پیمان است. اما اردوغان به تندی به او پاسخ داده و اعلام کرده بود که این خود ماکرون است که دچار مغزی شده و او صلاحیت آن را ندارد که در مورد اخراج ترکیه از ناتو حرف بزند.
نتایج نشست چهارجانبه
از مدت‌ها قبل٬ قرار بود روسای جمهور ترکیه٬ آلمان٬ انگلیس و فرانسه در مورد موضوع مهم مهاجرت و آوارگان سوری دیدار و گفت‌وگو کنند.
حالا همه به خوبی می‌دانند که حضور نزدیک به 4 میلیون آواره در خاک ترکیه موجب آن شده که اروپا از این مساله دچار ترس و هراس شود و اردوغان نیز تلاش می‌کند در برابر سران اتحادیه اروپا از این کارت استفاده کند.
انتظار می‌رفت پس از حمله ترکیه به شرق فرات در شمال سوریه و دیدارهای جداگانه اردوغان با مایک پنس معاون رئیس جمهور آمریکا و ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه اردوغان با ماکرون٬ مرکل و جانسون نیز دیدار کند، اما این دیدار بنا به چندین دلیل به تعویق افتاد و به پیشنهاد ماکرون قرار شد که این نشست در حاشیه نشست اصلی ناتو برگزار شود.
دیروز و پس از برگزاری نشست چهارجانبه اردوغان اعلام کرد: «همه چیز به خوبی پیش رفت.» بسیاری از شبکه‌های تلویزیونی و روزنامه‌های ترکیه نیز اعلام کردند که اردوغان با ماکرون٬ مرکل و جانسون به توافق رسیده و بین آنان در مورد سوریه سازش و توافق حاصل شده است.
نشست مزبور به مدت 1 1 ساعت طول کشید و به نظر می‌رسد برای گفت‌وگوی سران 4 کشور دارای اختلاف نظر مدت زمان کوتاهی بوده است.
اگر چه مرکل و جانسون نتایج نشست را مثبت ارزیابی کردند اما حرف‌های رئیس جمهور فرانسه اندکی متفاوت بود. او گفت: «من با کسی مشکل ندارم و برای ترکیه احترام قائلم و باید به دغدغه‌های امنیتی ترکیه اهمیت بدهیم. فرانسه٬ پ.ک.ک را تروریست می‌داند اما در مورد گروه‌های دیگر چنین نمی‌اندیشد.»
منظور ماکرون از گروه‌های دیگر شبه‌نظامیان کُرد شمال سوریه یعنی ی.پ.گ است که اردوغان نسبت به آنها بسیار حساس است و انتظار دارد همه مانند او به این مساله نگاه کنند.
اما اسپر وزیر دفاع آمریکا تنها چند ساعت پیش از رسیدن ترامپ به لندن اعلام کرده بود همه ناچار نیستند در این مورد مانند ترکیه بیاندیشند و واشنگتن نمی‌خواهد تصمیم و رویکرد خود را در مورد ی.پ.گ تغییر دهد.
با این حال اردوغان همچنان امیدوار است و تهدید کرده که اگر کشورهای عضو ناتو نیروهای ی.پ.گ را به عنوان تروریست معرفی نکنند٬ از تصمیمات این پیمان نظامی برای شورای بالکان تبعیت نخواهد کرد.
توقعات اردوغان از ناتو
رئیس جمهور ترکیه به شدت از ناتو گله‌مند است. او بر این باور است که اعضای ناتو دغدغه‌های امنیتی و دفاعی ترکیه را جدی نمی‌گیرند. از آن سو سران ناتو نیز معتقدند ترکیه دست به تک‌روی می‌زند. ناتو همچنین از افزایش و تعمیق روابط آنکارا – مسکو و کشیده شدن دامنه این رابطه به حوزه دفاعی و موشکی خشنود نیست.
در حال حاضر مهم‌ترین توقع اردوغان از پیمان نظامی ناتو این است که در بیانیه‌ای رسمی٬ ی.پ.گ را به عنوان یک گروه تروریست معرفی کند. اما استولتنبرگ دبیرکل ناتو٬دیروز یک بار دیگر آشکارا اعلام کرد که سران ناتو در این مورد اتفاق نظر ندارند.
اردوغان در شرایطی از ناتو توقع همراهی و هم‌پیمانی دارد که حالا این باشگاه 70 ساله با مشکلات و چالش‌های بسیار جدی روبرو شده و دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا نیز به شتاب دهنده و کاتالیزوری تبدیل شده که بود و نبود ناتو را به خطر انداخته است.
تهدید اردوغان در مورد عدم تبعیت از تصمیمات ناتو درباره بالکان نگرانی‌های لهستان را به دنبال آورد و نخست وزیر این کشور می‌خواهد در این مورد با اردوغان صحبت کند. یکی از روزنامه‌های وابسته به حزب حاکم در ترکیه٬ در بیانی اغراق آمیز نوشت: پس از نشست 4 جانبه حالا همه در نوبت ایستاده‌اند تا با اردوغان دیدار کنند. نخست وزیران هر دو کشور یونان و لهستان نیز در صف انتظار هستند!
در تحلیل توقعات اردوغان از ناتو باید گفت: با تحلیل شواهد فعلی وضعیت ناتو٬ این توقعات بالا بدون پاسخ می‌مانند و ترکیه در درازمدت نمی‌تواند صرفاً با استفاده از کارت سوریه و آوارگان از ناتو کمک بگیرد.
همچنین در مورد درخواست اردوغان از ناتو برای معرفی ی.پ.گ به عنوان گروه تروریستی باید گفت: آنکارا از زمانی در این مورد دچار مشکل شده که نتوانسته با آمریکا به توافق برسد. تا زمانی که آمریکایی‌ها بخواهند به منظور حفظ منافع خود و مداخله در مسائل داخلی سوریه با کردها همکاری کنند نمی‌توان توقع داشت که سران کشورهای عضو ناتو رفتار دیگری داشته باشند.
شاید اگر ترکیه به جای اصرار مداوم بر این موضوع با دولت سوریه و خود کردها وارد گفت‌وگو شود مجال و ابزارهای بهتر و کارآمدتری به دست بیاورد. چرا که موضوعاتی همچون امانت گرفتن سامانه موشکی پاتریوت از ناتو و سپس طرح درخواست برای خرید این موشک از آمریکا و بروز مشکلاتی در مورد سامانه اس 400 و اف 35 همگی نشان می‌دهند که سطح توقعات ترکیه از ناتو با رویکرد و نگرش این پیمان نظامی به ترکیه منطبق نیست.
